Door Anne Schipper - van Ommen
Toen de coronacrisis uitbrak kwam IC-verpleegkundige Anne Schipper voor haar gevoel terecht in iets wat leek op een slechte film. Op het moment dat ze zich realiseerde hoe serieus de gevolgen van deze uitbraak waren, begon ze met het opschrijven van haar ervaringen.
Zodra de klapdeuren van de corona IC achter je dichtvallen, waan je je in een andere wereld. Je hebt geen idee hoe het verder in het ziekenhuis gaat nu. Opschalen, meer bedden, we moeten ons voorbereiden op wat er komen gaat. Wat staat ons te wachten, hoe gaan we dit doen? Niemand weet het precies, en dat maakt deze dagen onzeker. De voorbereidingen om deze afdeling te openen zijn heel surrealistisch.
Ik voel heel sterk, samen met mijn collega's, dat we er alles aan moeten doen om hoogwaardige kwalitatieve, liefdevolle zorg te blijven geven. Dat is soms een uitdaging als er meer en meer patiënten komen. Daarom ben ik juist nu ontzettend trots op ons vak. De grenzen van wat mogelijk is worden steeds verder opgerekt, steeds weer een patiënt erbij onder onze verantwoordelijkheid. Er worden dingen voor ons beslist, bedacht en doorgevoerd in heel korte tijd. Er wordt hulp geregeld van allerlei afdelingen. Er worden beslissingen genomen om ons te ontlasten, maar ontlast dit ons nou echt?
Ik vind het belangrijk, écht ontzettend belangrijk, dat de patiënt altijd als mens behandeld wordt. Dat de patiënten nu geen bezoek mogen ontvangen valt ons allen dan ook heel zwaar. We staan familie te woord via de telefoon, proberen uit te leggen wat er aan de hand is zonder dat zij dat vanuit huis ook echt kunnen zien. Normaal gesproken nemen we familieleden mee naar de patiënt en zien mensen met eigen ogen meteen hoe ernstig de situatie is. Nu moeten we dat in woorden overbrengen. Want het is nogal wat, wat wij patiënten op de IC moeten laten ondergaan. Natuurlijk, allemaal met het doel de patiënt beter te maken, maar alsnog zijn het hele ingrijpende behandelingen.
Tot voor kort wisten veel mensen niets van wat er op een IC gebeurt. Misschien is dat het enige positieve aan deze hele pandemie. Ineens zijn we bekend. Mensen worden bijna gedwongen er eens over na te denken: 'wat als ik…? ' Gelukkig werd al snel geregeld dat we kunnen videobellen met de familie thuis. Maar ook dat vraagt wat van ons medewerkers. We doen het met liefde, maar het is pittig. Het is heftig om met een telefoon naar een patiënt te lopen op zijn/haar buik ligt, met een beademingsbuisje in de mond, aangesloten aan een dialyse-apparaat en met allerlei piepjes en geluiden. De patiënt lijkt vaak niet meer op de persoon zoals ze er thuis voor de opname uitzagen. Dan hoor je de familie schrikken, huilen en lieve dingen zeggen tegen hun partner, moeder, vader, zoon of dochter.
Het is nu meer dan ooit onze taak om de familie het gevoel te geven dat ze ons kunnen vertrouwen en hen er zoveel als mogelijk bij te betrekken. We doen dat zo goed we kunnen. We sturen foto's, we videobellen, we bellen met de familie, we schrijven een dagboek, we hebben contact via de mail en soms appen we met de familie met de afdelingstelefoon. Het bijpraten en troosten van familie is een essentieel onderdeel van ons werk, maar toch is het nu anders. Het is emotioneel en ook heel intiem, daar sta je dan met een telefoon in je hand en een brok in je keel. Daar waar je de familie normaal even alleen laat en een privémoment gunt.
Dat de familie nu niet fysiek om ons heen is, is ook voor ons een gemis. Wij werken normaal veel om de familie heen, terwijl ze de hand van de patiënt stevig vasthouden, hangen wij infusen om of doen we de controles. Nu we de familie moeten missen, merken we pas hoe erg we ze nodig hebben. Juist door hen voelen we hoe belangrijk het is wat we hier doen.
Er is veel stil verdriet bij de mensen thuis die dagen, soms al weken afhankelijk zijn van onze updates via de telefoon. Met name dat maakt het werk nu zwaar. Ik voel persoonlijk enorm die verantwoordelijkheid om juist dát goed te doen. Ik schreef in mijn laatste nachtdienst een stukje in het dagboek van één van mijn patiënten. Ik schreef dat ik een momentje naast het bed had gezeten en de hand van de patiënt had vastgehouden en verteld heb waar ze was, wat er allemaal aan de hand is. Ik schreef dat ik misschien wel iets wilde zien, maar het leek alsof de patiënt een stuk rustiger aan het 'slapen' was daarna. Daarbij maakte ik een foto om het ook voor de familie thuis beeldender te maken, waarop te zien was dat ik de hand van de patiënt vast hield.
Meteen kreeg ik antwoord terug:
Tranen, niet van verdriet, maar van geluk! Wat fijn te weten dat jullie dit doen en dat er iemand is die een hand vasthoudt nu wij dat niet kunnen doen!
Dat kwam best binnen aan het einde van een lange nacht. Zoiets kleins, toch zo waardevol in deze tijd waarin mensen hun geliefde zo uit handen moeten geven en erop moeten vertrouwen dat iemand soms even, gewoon menselijk, een hand vasthoudt.
Hoe bijzonder is ons werk dat we door zoiets kleins, in die o-zo anonieme donkere nacht zoiets kunnen betekenen? De focus ligt bij ons op het technische, alle instellingen van beademingsapparatuur, dialyse, bloeddrukondersteuning, etc. Maar juist ook die kleine dingen als een hand vasthouden of geruststellend praten zijn belangrijk. Ik hoop echt dat we er met z'n allen (wij als IC-verpleegkundigen, maar ook alle hulptroepen die nu zo onmisbaar zijn) alles aan doen om dit te kunnen blijven doen. Niet continue, maar toch wel af en toe. Gewoon een heel klein momentje, om de hand van de patiënt vast te houden, omdat niemand anders het nu doet. Besef je dat je zomaar de laatste kunt zijn die het kan doen.
Laten we allemaal proberen echt met ons hart te blijven zorgen. Juist voor de mensen die hun liefste moeder of vader of man of vrouw in vol vertrouwen aan onze zorg toevertrouwen, want zij hebben het pas echt zwaar!
Tranen, niet van verdriet, maar van geluk! Wat fijn te weten dat jullie dit doen en dat er iemand is die een hand vasthoudt nu wij dat niet kunnen doen!
Anne Schipper werkt sinds 2010 in het Groene Hart Ziekenhuis. Als leerling verpleegkundige heeft zij op verschillende afdelingen gewerkt. In 2013 is ze MBO-gediplomeerd en was ze werkzaam op de afdeling Chirugie-Urologie. In 2015 is ze gestart met de vervolgopleiding tot Intensive Care-verpleegkundige die ze in 2017 heeft behaald. Eind 2019 is ze gediplomeerd ALS- en BLS-instructeur geworden en vanaf het begin van 2020 geeft ze ook les voor het Landsteiner Instituut.
